Το γαλάζιο τοπίο
Ν. Λυγερός
Εδώ και μήνες εξηγούμε ότι το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι ένα διπολικό πλαίσιο, αλλά ένα παίγνιο μη μηδενικού αθροίσματος, όπου οι παίκτες έχουν στρατηγικές συμπεριφορές, που αναζητούν το μέγιστο όφελος σε συλλογικό επίπεδο. Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι η Αίγυπτος, που θεωρείται παραδοσιακά ως γειτονικός σύμμαχος. Η πραγματικότητα και η ιστορία δείχνουν ότι η σχέση της είναι πιο πολύπλοκη και επιτρέπει μια πολύπλευρη προσέγγιση, αφού σημασία έχουν οι συμφωνίες και οι πράξεις, ενώ τα λόγια αλλάζουν συνεχώς. Επί του πρακτέου η Αίγυπτος έχει υπογράψει το 2003 συμφωνία οριοθέτησης με την Κύπρο για το θέμα της ΑΟΖ. Έχει ενισχύσει αυτό το πλαίσιο το 2012. Και το 2013 έχει εκδώσει θαλάσσια οικόπεδα, που εφάπτονται στις ΑΟΖ και της Ελλάδας και της Κύπρου και μάλιστα ταυτόχρονα για το block 12 της Αιγύπτου. Στο μεταξύ βλέπει την κατάσταση να εξελίσσεται και στην Κύπρο και στο Ισραήλ. Επίσης έχει ενημερωθεί από εμάς για την ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ. Έτσι αυτήν την περίοδο κοιτάζει ακόμα πιο προσεχτικά και εποικοδομητικά το θέμα της οριοθέτησης των ΑΟΖ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, δίχως να δώσει σημασία σε αντιδράσεις τρίτου γειτονικού στοιχείου, όπως είναι αναμενόμενο στον τομέα των γεωπολιτικών και της ενέργειας, γιατί ξέρει πολύ καλά ότι οι επενδυτές θέλουν πάντα ένα ξεκάθαρο πλαίσιο, για να εμπλακούν στην εκμετάλλευση θαλασσίων οικοπέδων, αφού κάθε καθυστέρηση από άλλους αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο κόστος.
Η ορθολογική ανάλυση του θέματος της ΑΟΖ αναδεικνύει αντικειμενικά ότι αποτελεί ένα στρατηγικό πλεονέκτημα. Θέλουμε δεν θέλουμε, αυτό είναι πλέον γεγονός. Μπορούμε βέβαια να το κρύψουμε από τον εαυτό μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Μπορούμε βέβαια να μην του δώσουμε την επαρκή σημασία, αλλά αυτό δεν θα ισχύει για τους αντιπάλους μας. Κατά κάποιο τρόπο πρέπει ν' αποδειχθούμε ότι η έννοια της ΑΟΖ έχει σημασία, ανεξάρτητα από το πολιτικό πλαίσιο, διότι δεν είμαστε ο μοναδικός παίκτης, κατά συνέπεια αυτή η ανεξαρτησία, αν δεν ενταχθεί σ' ένα συμμαχικό πεδίο δράσης, θα παραμείνει ένα πλαίσιο όπου θα παίξουν εις βάρος μας οι άλλοι παίκτες. Και ο λόγος είναι απλός: γεωστρατηγικά και τοποστρατηγικά, η ελληνική ΑΟΖ έχει τεράστια σημασία, όχι μόνο για μας, και κατ' επέκταση για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και για τους αντιπάλους μας που προτιμούν να μην τη θεσπίσουμε καν και να μην συμπράξουμε διακρατικές συμφωνίες, διότι αυτή η αδράνεια θα τους προσφέρει μεγάλες δυνατότητες κινήσεων σ' ένα πλαίσιο, το οποίο θα είναι ελεύθερο. Η μη συνειδητοποίηση αυτού του νοητικού σχήματος θα προκαλέσει εις βάρος μας μεγάλα προβλήματα με επιπτώσεις για το μέλλον που δύσκολα μπορούμε να προβλέψουμε με τα τωρινά δεδομένα, τόσο μεγάλη θα είναι η αλλαγή φάσης. Αν επιμείνουμε λοιπόν σε αυτήν την αδράνεια σκέψης και κατάλληλων αποφάσεων, θα έρθουν απλά να μας το υπενθυμίσουν οι αντίπαλοί μας δίχως κανένα δισταγμό, διότι γνωρίζουν πολύ καλά τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες που προσφέρει η ελληνική ΑΟΖ. Η ιδιότητα της ΑΟΖ με τα 200 ΝΜ της, να προσφέρει τη δυνατότητα μετασχηματισμού ακριτικών νησιών σε ελκυστές με μεγάλη δεξαμενή έλξης, δεν είναι βέβαια άσχετη με το θέμα. Διότι αυτό που θεωρούμε συνήθως ως ένα αδύναμο στοιχείο, μετατρέπεται με αυτόν τον τρόπο σε μία σημαντική βάση ελέγχου μίας μεγάλης περιοχής, η οποία έχει την ικανότητα να επεκτείνει το χώρο δράσης μας, δίχως να έχει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η έννοια των 12 ΝΜ. Αυτή η μεγάλη αλλαγή φάσης της θεώρησης των δεδομένων του Αιγαίου συμπεριλαμβάνοντας το Καστελλόριζο και τη Γαύδο, είναι σημαντικότατη. Το θέμα δεν είναι να εκμεταλλευτούμε απλώς μία ευκαιρία, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, αλλά πραγματικά να εδραιώσουμε τη θέση μας σε μία ανθεκτική βάση. Έτσι, το να δεχτούμε πιέσεις για αυτό το θέμα δεν είναι μόνο αναμενόμενο, αλλά απαραίτητο, διότι μόνο η έννοια της επικάλυψης οδηγεί στις διακρατικές συμφωνίες, οι οποίες αναδεικνύουν σταθερά σημεία, τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τα σύνορα με τη συμβατική τους έννοια. Όλα αυτά δεν είναι μία ουτοπία, διότι η Κύπρος με το παράδειγμά της έχει αποδείξει ότι ευσταθούν κι είναι ορθολογικά, ακόμα και σε μία κατάσταση κρίσης. Ο πραγματικός μας εχθρός δεν είναι παρά μόνο μία μορφή ηττοπάθειας, η οποία μας οδηγεί να μην πιστεύουμε στις ικανότητες και δυνατότητές μας. Όλα τα άλλα είναι λεπτομέρειες. Είναι λοιπόν σημαντικό να απελευθερωθούμε από τις φοβίες μας που μας παραλύουν τη σκέψη και δεν επιτρέπουν τη στρατηγική μας δράση...











