%2B-%2B%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82%2B%CE%9B%CF%85%CE%B3%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%82.%2BGreek%2BEEZ%2B-%2BNikos%2BLygeros.jpeg "Greek EEZ-Ελληνική ΑΟΖ, ΑΟΖ Κύπρου")
Η ορθολογική ανάλυση του θέματος της ΑΟΖ αναδεικνύει αντικειμενικά ότι αποτελεί ένα στρατηγικό πλεονέκτημα. Θέλουμε δεν θέλουμε, αυτό είναι πλέον γεγονός. Μπορούμε βέβαια να το κρύψουμε από τον εαυτό μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Μπορούμε βέβαια να μην του δώσουμε την επαρκή σημασία, αλλά αυτό δεν θα ισχύει για τους αντιπάλους μας. Κατά κάποιο τρόπο πρέπει ν' αποδειχθούμε ότι η έννοια της ΑΟΖ έχει σημασία, ανεξάρτητα από το πολιτικό πλαίσιο, διότι δεν είμαστε ο μοναδικός παίκτης, κατά συνέπεια αυτή η ανεξαρτησία, αν δεν ενταχθεί σ' ένα συμμαχικό πεδίο δράσης, θα παραμείνει ένα πλαίσιο όπου θα παίξουν εις βάρος μας οι άλλοι παίκτες. Και ο λόγος είναι απλός: γεωστρατηγικά και τοποστρατηγικά, η ελληνική ΑΟΖ έχει τεράστια σημασία, όχι μόνο για μας, και κατ' επέκταση για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και για τους αντιπάλους μας που προτιμούν να μην τη θεσπίσουμε καν και να μην συμπράξουμε διακρατικές συμφωνίες, διότι αυτή η αδράνεια θα τους προσφέρει μεγάλες δυνατότητες κινήσεων σ' ένα πλαίσιο, το οποίο θα είναι ελεύθερο. Η μη συνειδητοποίηση αυτού του νοητικού σχήματος θα προκαλέσει εις βάρος μας μεγάλα προβλήματα με επιπτώσεις για το μέλλον που δύσκολα μπορούμε να προβλέψουμε με τα τωρινά δεδομένα, τόσο μεγάλη θα είναι η αλλαγή φάσης. Αν επιμείνουμε λοιπόν σε αυτήν την αδράνεια σκέψης και κατάλληλων αποφάσεων, θα έρθουν απλά να μας το υπενθυμίσουν οι αντίπαλοί μας δίχως κανένα δισταγμό, διότι γνωρίζουν πολύ καλά τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες που προσφέρει η ελληνική ΑΟΖ. Η ιδιότητα της ΑΟΖ με τα 200 ΝΜ της, να προσφέρει τη δυνατότητα μετασχηματισμού ακριτικών νησιών σε ελκυστές με μεγάλη δεξαμενή έλξης, δεν είναι βέβαια άσχετη με το θέμα. Διότι αυτό που θεωρούμε συνήθως ως ένα αδύναμο στοιχείο, μετατρέπεται με αυτόν τον τρόπο σε μία σημαντική βάση ελέγχου μίας μεγάλης περιοχής, η οποία έχει την ικανότητα να επεκτείνει το χώρο δράσης μας, δίχως να έχει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η έννοια των 12 ΝΜ. Αυτή η μεγάλη αλλαγή φάσης της θεώρησης των δεδομένων του Αιγαίου συμπεριλαμβάνοντας το Καστελλόριζο και τη Γαύδο, είναι σημαντικότατη. Το θέμα δεν είναι να εκμεταλλευτούμε απλώς μία ευκαιρία, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, αλλά πραγματικά να εδραιώσουμε τη θέση μας σε μία ανθεκτική βάση. Έτσι, το να δεχτούμε πιέσεις για αυτό το θέμα δεν είναι μόνο αναμενόμενο, αλλά απαραίτητο, διότι μόνο η έννοια της επικάλυψης οδηγεί στις διακρατικές συμφωνίες, οι οποίες αναδεικνύουν σταθερά σημεία, τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τα σύνορα με τη συμβατική τους έννοια. Όλα αυτά δεν είναι μία ουτοπία, διότι η Κύπρος με το παράδειγμά της έχει αποδείξει ότι ευσταθούν κι είναι ορθολογικά, ακόμα και σε μία κατάσταση κρίσης. Ο πραγματικός μας εχθρός δεν είναι παρά μόνο μία μορφή ηττοπάθειας, η οποία μας οδηγεί να μην πιστεύουμε στις ικανότητες και δυνατότητές μας. Όλα τα άλλα είναι λεπτομέρειες. Είναι λοιπόν σημαντικό να απελευθερωθούμε από τις φοβίες μας που μας παραλύουν τη σκέψη και δεν επιτρέπουν τη στρατηγική μας δράση...
Το πρότυπο συμβόλαιο Έρευνας και Αναλογικού Καταμερισμού Παραγωγής στη βάση του οποίου θα συναφθούν τα συμβόλαια μεταξύ της Δημοκρατίας και των εταιρειών που θα κερδίσουν τις άδειες για έρευνα στα οικόπεδα 6, 8 και 10 της κυπριακής ΑΟΖ, δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας.
Το συμβόλαιο περιλαμβάνει τη φόρμουλα που θα χρησιμοποιηθεί ώστε να γίνει η κατανομή των παραγόμενων υδρογονανθράκων. Όπως αναφέρεται, η εταιρεία με την οποία θα υπογραφεί το συμβόλαιο, θα μπορεί να πάρει και να εξάγει ελεύθερα το μερίδιο που της αναλογεί. Διευκρινίζεται δε, πως σε περίπτωση που τα έξοδα για μία χρονιά υπερβαίνουν των εσόδων, το ποσό θα μεταφέρεται για ανάκτηση στην επόμενη χρονιά μέχρι να ανακτηθεί πλήρως ή μέχρι να ολοκληρωθεί το συμβόλαιο. Μετά την ολοκλήρωση του συμβολαίου, δεν μπορεί να υπάρξει ανάκτηση ποσού που δαπανήθηκε για έρευνες με οποιοδήποτε τρόπο.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, σκοπός του συμβολαίου είναι η υπογραφή συμφωνίας για έρευνες, εκτιμήσεις, ανάπτυξη και παραγωγή υδρογονανθράκων και η παροχή της απαιτούμενης υποδομής τόσο εντός όσο και εκτός της περιοχής που θα γίνουν οι έρευνες μέχρι και το σημείο παράδοσης, με την εταιρεία να αναλαμβάνει πλήρως τους όποιους κινδύνους και έξοδα.
Σημειώνεται πως η εταιρεία που θα αναλάβει τις έρευνες, θα παράσχει όλο το απαιτούμενο κεφάλαιο, τον εξοπλισμό, την αναγκαία τεχνολογία και το προσωπικό και θα της αναλογεί εξ’ ολοκλήρου το ρίσκο των όποιων εξόδων χρειαστεί να γίνουν.
Την ίδια ώρα, ο υπουργός Ενέργειας θα έχει τη γενική επίβλεψη και εποπτεία των εργασιών που θα διεξάγονται. Η αρχική περίοδος αδειοδότησης θα αφορά περίοδο τριών ετών ενώ μπορούν να γίνουν δύο ανανεώσεις, διάρκειας δύο ετών η κάθε μία. Σε κάθε ανανέωση, η εταιρεία θα πρέπει να αποδεσμεύει 25% των τεμαχίων για τα οποία είχε λάβει την αρχική άδεια.
Έσοδα ετησίως
Τα έσοδα που θα έχει το κράτος προέρχονται από διάφορες πρόνοιες της συμφωνίας. Τα σταθερά έσοδα αφορούν σε 25 ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ετησίως της περιοχής, για την οποία θα ανατεθεί η άδεια για την αρχική περίοδο, 30 ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο κατά τη διάρκεια της πρώτης ανανέωσης και 35 ευρώ κατά τη διάρκεια της δεύτερης ανανέωσης. Κατά τη διάρκεια της Άδειας Εκμετάλλευσης, η εταιρεία θα καταβάλει 500 ευρώ ανά τ.μ. της περιοχής εκμετάλλευσης.
Επιπλέον, η εταιρεία θα πληρώσει ένα ποσό ως μπόνους κατά την υπογραφή της αρχικής συμφωνίας, και έξτρα ποσό εάν η ημερήσια παραγωγή αερίου ή πετρελαίου ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο όριο ημερησίως.
Αξίζει να σημειωθεί πως η εταιρεία που θα αναλάβει τις έρευνες, θα πρέπει να καταθέσει τραπεζική εγγυητική ανάλογη του 20% του συνολικού κόστους των εργασιών που θα γίνουν, περιλαμβανομένων των σεισμικών ερευνών και των γεωτρήσεων. Σε περίπτωση που κατά την ολοκλήρωση της αρχικής περιόδου των τριών ετών, η εταιρεία που θα αναλάβει τις έρευνες δεν κατορθώσει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, τότε ο υπουργός θα μπορεί να κάνει χρήση της εγγυητικής. Εναλλακτικά, η εταιρεία θα μπορεί να καταβάλει στο κράτος, το 80% της αξίας των εργασιών που δεν κατόρθωσε να πραγματοποιήσει.
Ενημέρωση για επιτυχία
Το συμβόλαιο προβλέπει πως σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτασμάτων κατά τη διάρκεια της έρευνας, ο υπουργός Ενέργειας θα πρέπει να ενημερωθεί άμεσα ενώ εντός περιόδου τριάντα ημερών θα πρέπει να τύχει λεπτομερούς ενημέρωσης σε σχέση με την ποσότητα και την ποιότητα του ευρήματος.
Στη συνέχεια, ο υπουργός θα πρέπει να ενημερωθεί πλήρως για τις διαδικασίες αξιολόγησης της γεώτρησης που θα γίνουν και το κόστος που θα έχουν. Σε περίπτωση που εντοπιστεί κοίτασμα κατά τη διάρκεια της δεύτερης χρονικής παράτασης που δόθηκε, τότε το Υπουργικό Συμβούλιο θα μπορεί να παραχωρήσει επιπρόσθετη παράταση έξι μηνών για πετρέλαιο και 24 μηνών για φυσικό αέριο ώστε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης.
Σε περίπτωση που κοίτασμα κριθεί εμπορεύσιμο, θα πρέπει εντός περιόδου έξι μηνών να υποβληθεί σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής το οποίο θα περιλαμβάνει την περιοχή, την εκτίμηση για ποσότητες φυσικού αερίου και πετρελαίου, την ποιότητά τους και μελέτη σε σχέση με τον τρόπο που θα γίνει η εξόρυξη. Θα πρέπει να καταγράφεται επίσης, η μέγιστη οικονομική απόδοση της παραγωγής και τα αναμενόμενα ετήσια επίπεδα παραγωγής βασισμένα σε διεθνείς πρακτικές υπολογισμού. Θα πρέπει επίσης να ξεκαθαρίζεται το σημείο παράδοσης είτε φυσικού αερίου είτε πετρελαίου. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρος ο τρόπος παραγωγής με καταγραφή όλων τω αναγκαίων εγκαταστάσεων, εξοπλισμού, κεφαλαιακών εξόδων και κόστους λειτουργίας.
25ετούς διάρκειας
Αξίζει να σημειωθεί πως η Άδεια Εκμετάλλευσης θα έχει διάρκεια 25 ετών και εφόσον το αιτηθεί εγκαίρως η εταιρεία θα μπορεί να επεκταθεί για ακόμα δέκα χρόνια. Το συμβόλαιο περιλαμβάνει πρόνοιες ακόμα και για τη λήξη της συμφωνίας και τον τρόπο που αυτή θα ολοκληρωθεί. Αναφέρεται χαρακτηριστικά πως έξι χρόνια πριν την υπολογιζόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της εμπορικής εκμετάλλευσης ή όταν το κοίτασμα έχει φτάσει στο 50% της εκτιμώμενης παραγωγής του, θα πρέπει να υποβληθεί σχέδιο για ολοκλήρωση των εργασιών που θα περιλαμβάνει το σχέδιο αποσυναρμολόγησης των εγκαταστάσεων και το συνολικό κόστος που θα έχει κάτι τέτοιο.
Σε είδος ή μετρητά
Αξίζει να σημειωθεί πως η Δημοκρατία θα έχει το δικαίωμα να παραλάβει το μερίδιο που της αναλογεί από τους υδρογονάνθρακες είτε σε είδος στο σημείο παράδοσης, είτε σε μετρητά. Τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να συμβεί αν ο υπουργός ενημερώσει έξι μήνες προηγουμένως την εταιρεία ότι επιθυμεί να της πουλήσει συγκεκριμένη ποσότητα υδρογονανθράκων που της αναλογεί για ένα συγκεκριμένο τρίμηνο. Τότε θα καθοριστεί η τιμή στην οποία η εταιρεία θα αγοράζει το πετρέλαιο ή το αέριο από τη Δημοκρατία και στη συνέχεια η αγορά για κάθε τρίμηνο θα ανανεώνεται αυτόματα, μέχρι να αποφασίσει αλλιώς ο υπουργός. Κάθε τρίμηνο θα γίνεται επαναξιολόγηση της τιμής αγοράς του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου.
Όσον αφορά την εσωτερική αγορά, ο υπουργός θα πρέπει και πάλι να ενημερώνει τρεις μήνες προηγουμένως την εταιρεία ότι έχει υποχρέωση να πωλήσει συγκεκριμένες ποσότητες αργού πετρελαίου στη Δημοκρατίας για σκοπούς εγχώριας κατανάλωσης. Και σ’ αυτήν την περίπτωση, η τιμή πώλησης θα είναι βασισμένη στη διεθνή τιμή πώλησης του σχετικού τριμήνου. Σχετική πρόνοια προβλέπει πως σε περίπτωση πολέμου ή αναμονής πολέμου ή εθνικής εκτάκτου ανάγκης, ο υπουργός μπορεί να ζητήσει όπως αυξηθεί η παραγωγή στο απαιτούμενο επίπεδο.
