Θεωρητικές σκέψεις στη γεωστρατηγική

Τα εργαλεία της γεωστρατηγικής δεν είναι άμεσα. Αποτελούν νοητικά σχήματα ενός αφαιρετικού υπόβαθρου που δεν είναι προσβάσιμο σε όσους δεν κατέχουν μαθηματικά, όπως μας προειδοποιούν ο Αριστοτέλης, ο Leonardo da Vinci και ο Πλάτωνας. Στην πραγματικότητα, όμως, ο Αρχιμήδης, ο Galois και ο Riemann μάς λένε περισσότερα. Διότι όταν εξετάζουμε το μέτωπο, η ουσία βρίσκεται στο βάθος. Εξετάζουμε την επιφάνεια, διότι δεν έχουμε πρόσβαση στα δομικά στοιχεία. Ενώ ο γνωστικός πυρήνας βρίσκεται εκεί και μόνο εκεί. Η τοπικότητα κρύβει την ολότητα ακόμα και όταν εκφράζεται πολυτοπικά. Έτσι η γεωμετρία εμποδίζει την ανάδειξη των τοπολογικών εννοιών, όταν δεν τη μελετούμε με το πνεύμα του Riemann. Ενώ με αυτόν τον τρόπο, θα συνειδητοποιούσαμε το ρόλο της συνδυαστικής σε αυτόν τον τομέα. Στην καθημερινότητα, η γεωστρατηγική εκφυλίζεται από έννοιες των διεθνών σχέσεων που χρησιμοποιούν μοντέλα κορεσμένα όσον αφορά στη διπλωματία και κενά όσον αφορά στα μαθηματικά. Στη γεωστρατηγική δεν υπάρχει τοπική προσέγγιση, όπως και στη μορφοκλασματική ανάλυση. Τα δυναμικά συστήματα δεν ακολουθούν τα σχήματα της θεωρίας αποφάσεων. Τα νοητικά σχήματα της θεωρίας παιγνίων είναι απαραίτητα για την επινόηση των δεξαμενών έλξης. Και το πρόβλημα είναι ο εντοπισμός, όχι των βασικών εννοιών, αλλά των θεμελιακών. Κοιτάζουμε το πλαίσιο, αλλά δεν βλέπουμε το πεδίο. Μερικοί επιμένουν από αδράνεια ή άγνοια και χρησιμοποιούν μοντέλα του Newton, ενώ υπάρχει εδώ και χρόνια η σχετικότητα του Einstein και η κβαντοηλεκτροδυναμική του Feynman. Οι σχέσεις στην εμπόλεμη κατάσταση δεν εξηγούνται μέσω της ειρήνης. Αντιθέτως, η ειρήνη μπορεί να εξηγηθεί μέσω του πολέμου. Με άλλα λόγια και πιο απλά, αλλά όχι απλοϊκά, η ειρήνη είναι μία πολεμολογική έννοια. Κατά συνέπεια, δεν είναι παρά ένα διπλωματικό τέχνασμα, το να εντάξουμε τη γεωστρατηγική στη γεωπολιτική. Το ίδιο ισχύει και για τις μαθηματικές θεωρίες. Η ένταξη δεν σημαίνει ούτε απορρόφηση, ούτε εμπέδωση. Η μελέτη των προβλημάτων δίχως συνοριακές συνθήκες δεν έχει νόημα. Το θέμα είναι πού βρίσκεται ο ορίζοντας του προβλήματος. Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναγνωριστούν οι ιδιομορφίες του προβλήματος για να μελετηθεί το πλέγμα τους.

Ένας κλειστός χώρος δεν εμπεριέχει ανοίγματα. Κατά συνέπεια, η Μεσόγειος δεν μπορεί να θεωρηθεί τοπολογικά ως κλειστή θάλασσα. Επιπλέον, τα τρία τοπολογικά ανοίγματα έχουν γεωμετρικές επιπτώσεις. Έτσι, η Κύπρος και η Κρήτη είναι ριζικά διαφορετικές. Κι αν η Κύπρος έχει μερικές κοινές ιδιότητες με την Κορσική, παραμένει μοναδική εξαιτίας του Σουέζ. Με αυτόν τον τρόπο, εντοπίζουμε μία κρυφή συνεπαγωγή μεταξύ του ανοίγματος του Σουέζ το 1869 και τη μυστική συμφωνία της Μεγάλης Βρετανίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας παράλληλα με τη διεξαγωγή του Συνεδρίου του Βερολίνου το 1878, όσον αφορά στην Κύπρο. Η αφαιρετικότητα της τοπολογικής έννοιας μέσα στο γεωμετρικό πεδίο δημιουργεί ένα ιστορικό πλαίσιο. Βέβαια, η αναδρομική ανάλυση δεν μπορεί να πείσει τον ερευνητή. Μπορεί όμως να του προσφέρει τη δυνατότητα χρήσης ενός εργαλείου του μέλλοντος. Η γεωστρατηγική λειτουργεί καταλυτικά. Πρέπει όμως να υπάρχουν και οι απαραίτητες ουσίες που θα οδηγήσουν στη δημιουργική αντίδραση. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται ο πυρήνας του προβλήματος.

Πηγή   -   Νίκος Λυγερός