Α. Φώσκολος: Η αξία της γεωλογίας στον εντοπισμό ενεργειακών αποθεμάτων

Α. Φώσκολος-Η αξία της γεωλογίας στον εντοπισμό ενεργειακών αποθεμάτων. Έμφαση στην υπεράκτια Κρήτη.

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η επιβεβαιωτική γεώτρηση στην «Αφροδίτη»

Λευκωσία: Με πλήρη επιτυχία ολοκληρώθηκε το βράδυ της Τρίτης το βασικό στάδιο της διαδικασίας γεώτρησης, με το γεωτρύπανο να φτάνει στο βάθος των 5.665 μέτρων κάτω από τον βυθό της θάλασσας, φτάνοντας στον επιδιωκόμενο στόχο - την οροφή του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο σημείο Α2. Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο στάδιο αυτό, έγινε ουσιαστικά με τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων με μαθηματική ακρίβεια, αλλά και χειρουργική ακρίβεια στην ίδια τη γεώτρηση.

Τώρα το γεωτρύπανο Ensco 5006, συνεχίζει ουσιαστικά με τη συλλογή άμμων και πετρωμάτων μέσα από το κοίτασμα, που θα αποτελέσουν ένα μέρος της ανάλυσης για να εξαχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Αν και πολύ πρόωρες για συμπεράσματα, οι ειδικοί είναι συγκρατημένα αισιόδοξοι, αφού σε ποσότητα και ποιότητα φαίνεται να επιβεβαιώνονται τα συμπεράσματα της πρώτης γεώτρησης, ενώ οι πιέσεις στο συγκεκριμένο σημείο, αν και δεν ενθουσίασαν, ούτε και απογοήτευσαν. Στοιχεία που -αν και πρόωρα για συμπεράσματα- μέχρι στιγμής ικανοποιούν, αφού η επιβεβαιωτική γεώτρηση έγινε σε σημείο στο νοτιοανατολικό άκρο του κοιτάσματος, από το οποίο αναμένονταν τα ελάχιστα αποτελέσματα.

Η γεώτρηση ξεκίνησε στις 2 Ιουνίου, ωστόσο χρειάστηκε στα πρώτα βήματα να μετακινηθεί κατά 500 μέτρα περίπου το γεωτρύπανο, γεγονός που προκάλεσε καθυστέρηση μιας εβδομάδες περίπου. Ο προγραμματισμός προβλέπει να ολοκληρωθεί σε 72 μέρες, δηλαδή στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του «Φ», τα πρώτα πιο ενδεικτικά αποτελέσματα αναμένονται κοντά στο Δεκαπενταύγουστο.

Με εξαιρετικό ενδιαφέρον, αναμένεται ότι θα γίνουν και οι διαδικασίες δοκιμής των ποιοτικών χαρακτηριστικών του κοιτάσματος (όπως οι πιέσεις) και του αερίου (όπως η σύνθεσή του) στην πλατφόρμα, με τη διαδικασία καύσης. Δηλαδή αναμένεται να ανάψει φλόγα, από την παρατήρηση της οποίας θα εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα.

Σε 15 περίπου μέρες, θα ξεκαθαρίσει και το θέμα για το αν θα χρειαστεί και δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση ή όχι. Αν χρειαστεί, τότε αυτό θα σημαίνει ότι έχουμε πολύ καλές ενδείξεις για μεγαλύτερο κοίτασμα απ' ό,τι υπολογίστηκε στην πρώτη γεώτρηση, αναφέρουν πηγές του «Φ».

Στο μεταξύ, όπως αποκαλύπτει ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, μέσα από απάντησή του σε κοινοβουλευτική ερώτηση του βουλευτή Γιώργου Περδίκη, η Υπηρεσία Ενέργειας ενημερώνεται επί καθημερινής βάσης μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας δεδομένων και για την πρόοδο των εργασιών της επιβεβαιωτικής γεώτρησης. Η παρακολούθηση των εργασιών γίνεται από προσωπικό της Υπηρεσίας Ενέργειας με την υποστήριξη εξωτερικών ειδικών συμβούλων.

Επίσης, ο υπουργός αποκαλύπτει πως πλέον θα αξιοποιούνται πλήρως για τον σκοπό που δίνονται από τις αδειοδοτημένες εταιρείες, τα κονδύλια για εκπαίδευση. Για το 2013-2014, παρά το ότι δεν υπήρχε πρόνοια για υποτροφίες, οι ENI-KOGAS με παρότρυνση του υπουργού σε συνεργασία με το ΕΝΙ Corporate University, παραχώρησαν δύο υποτροφίες για το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου για Master in Energy, Environmental Management and Economics.

Συνέντευξη του Νίκου Λυγερού, Ράδιο Κρήτη 27/02/2013

Συνέντευξη του Νίκου Λυγερού και του Α. Ζεληλίδη, στο Ράδιο Κρήτη 101,5 FM στις 27/02/2013.

Ολοκλήρωση του προγράμματος γεωφυσικών ερευνών εντοπισμού υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Ξεπερνούν και τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις τα ευρήματα του Nordic Explorer.

Ν. Λυγερός: «Από τη Γεωλογία στη Στρατηγική της ΑΟΖ»

Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα:

«Από τη Γεωλογία στη Στρατηγική της ΑΟΖ».

Οίκημα του Συνδέσμου Γεωλόγων και Μεταλλειολόγων Κύπρου.

Σάββατο 02 Φεβρουαρίου 2013. 

Στρατηγικά ενεργειακά αποθέματα νότια της Κρήτης

Με τα επιστημονικά αποτελέσματα που γνωρίζουμε για την περιοχή που βρίσκεται νότια της Κρήτης και ανήκουν στην ελληνική ΑΟΖ, μπορούμε να μιλήσουμε για στρατηγικά ενεργειακά αποθέματα. Πιο συγκεκριμένα, έχουμε την τεκμηριωμένη ύπαρξη της Μεσογειακής Ράχης με πρίσματα επαύξησης και αυτά αποτελούν ουσιαστικά γεωλογικές παγίδες, όπου πρέπει να έχουν εγκλωβιστεί υδρογονάνθρακες. Με τέτοιου τύπου συνθήκες έχουν βρεθεί τεράστια κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Καραϊβική (Τρινιντάντ και Βενεζουέλα), στη Ινδονησία (Δυτικό Τιμόρ), στο Μιανμάρ (νήσοι Ιραουάντι - Ανταμάν - Νικομπάρ). Έχει μεγάλη σημασία να συνδυάσουμε αυτό το γεγονός με την τεκμηριωμένη ύπαρξη καλύμματος πάνω από την Μεσογειακή Ράχη. Πρόκειται για τους εβαπορίτες του Μεσσηνίου. Αφού επιπλέον υπάρχουν μεγάλα πάχη ιζημάτων νότια της Κρήτης, αλλά και άφθονη οργανική ουσία που παράγει φυσικό αέριο ή πετρέλαιο. Αυτή η καθαρά γεωλογική προσέγγιση έρχεται να ενισχύσει τα δεδομένα της αναλογικής γεωλογίας, αλλά και των σεισμικών δεδομένων που αναλύει η νορβηγική εταιρεία PGS. Βέβαια προς το παρόν η έρευνα γίνεται με τετράγωνα 40 επί 40 χιλιόμετρα και σίγουρα θα πρέπει να γίνει και μια πιο πυκνή έρευνα από τις εταιρείες που θα είναι υποψήφιες στους γύρους αδειοδότησης που θα εκδώσει η Ελλάδα στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση όμως βλέπουμε ήδη στοιχεία γεωστρατηγικής και γεωοικονομίας που αλλάζουν τα δεδομένα που γνωρίζαμε τόσα χρόνια. 

Τώρα είναι μόνο η αρχή για μας. Κάθε μέρα τα δεδομένα της ελληνικής ΑΟΖ, ισχυροποιούν τις θέσεις ακόμα και αν βρισκόμαστε στο στάδιο του de facto, πριν περάσουμε στο στάδιο του de jure. Τώρα πια δεν έχουμε μόνο την υπογραφή μας του 1982 και το Νόμο του 1995. Οι νέες μας κινήσεις είναι εποικοδομητικές, έχουν μια δυναμική που χτίζεται πάνω στα γεωλογικά δεδομένα. Διότι αυτά είναι τα θεμέλια του απέραντου γαλάζιου. Έχουμε ξεφύγει από την παθητική στάση που μας καταπιέζει, διότι δεν έδινε καμιά προοπτική. Η ΑΟΖ έχει την ικανότητα να προσφέρει ανάκαμψη και κατά συνέπεια την ανάπτυξη. Η ελληνική ΑΟΖ όμως επιτρέπει και αλλαγές σε τακτικό επίπεδο. Είναι λοιπόν θέμα της πολιτικής βούλησης να υλοποιήσουμε το όραμά μας. Διότι πρέπει να αντιληφθούμε ότι στο Ιόνιο θα μπορούσαμε ήδη να κάνουμε επαφές με την Ιταλία για το κοίτασμα Πύρρος που βρίσκεται ακριβώς πάνω στην οριοθέτηση του 1977 μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Δεν υπάρχει κανένας ουσιαστικός λόγος να καθυστερούμε σε αυτό το σημείο, όπου τα δεδομένα της εταιρείας PGS είναι πιο πυκνά, αφού αφορούν τετράγωνα 10 επί 10 χιλιόμετρα. Πρέπει λοιπόν να συνδυάσουμε όλα αυτά τα δεδομένα μέσω της υψηλής στρατηγικής της ελληνικής ΑΟΖ, για να αναπτύξουμε ένα στρατηγικό σχεδιασμό που να είναι συμβατός και με άλλους τομείς της Ελλάδας. Διότι η ελληνική ΑΟΖ έχει την ικανότητα να μας επιτρέπει να αντισταθούμε σε άλλες επιθέσεις, όπως είναι η βάρβαρη εκμετάλλευση του χρυσού και των ειδικών ζωνών που προσπαθούν να καταπατήσουν την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη μας.

Εξελίξεις υδρογονανθράκων και Στοχασμοί

Σε όσους δεν πιστεύουν στις εξελίξεις στον τομέα των υδρογονανθράκων, παραθέτουμε τα εξής στοιχεία: Το εμπορικό άνοιγμα του κοιτάσματος Tamar το 2013, θα επηρεάσει τις αγορές. Ενώ το κοίτασμα Leviathan θα ανοίξει εμπορικά το 2016. Στο Ισραήλ, το φυσικό αέριο είναι το καύσιμο της επιλογής πράγμα που σημαίνει πρακτικά ότι θα γίνουν ακόμα μεγαλύτερες επενδύσεις για την αξιοποίησή του και οι βιομηχανίες θα συμβάλλουν σε αυτή την επιλογή. Προετοιμάζονται για όλες τις απαραίτητες μετατροπές για να περάσουν από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο. Αυτές οι διαδικασίες θα προσφέρουν ενεργειακά στο Ισραήλ ήδη 130 δισεκατομμύρια $ και θα μειωθούν ταυτόχρονα οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα κατά 195 εκατομμύρια τόνους, δηλαδή το ανάλογο από τη χρήση των αυτοκινήτων στο Ισραήλ για 14 χρόνια. 

Για την αξιοποίηση του Leviathan το Ισραήλ θα χρησιμοποιήσει ως στρατηγικό έταιρο την αυστραλιανή εταιρεία Woodside, η οποία έχει κεφάλαιο 28 δισεκατομμύρια. Ταυτόχρονα η εταιρεία Noble με το κοίτασμα Αφροδίτη θα μετατρέψει την Κύπρο σε χώρα εξαγωγής για το φυσικό αέριο, γι’ αυτό το λόγο θα κάνει νέες γεωτρήσεις το 2013. Εξετάζουν την Κύπρο και το Ισραήλ για Onshore LNG και FLNG στα κοιτάσματα Tamar και Leviathan. Βέβαια αυτά τα δεδομένα είναι σχεδόν άγνωστα στην Ελλάδα, όπου ακόμα αναρωτιόμαστε τι πρέπει να κάνουμε στον τομέα των υδρογονανθράκων και αν είναι αλήθεια ότι υπάρχουν στην ελληνική ΑΟΖ.

Στην πραγματικότητα, αν εξετάσουμε μερικά δεδομένα που μας αφορούν άμεσα θα συνειδητοποιήσουμε όλοι μας τη σπουδαιότητα της κατάστασης και ειδικά Νότια της Κρήτης. Διότι εκτός από τα σεισμικά της εταιρείας PGS και τις έρευνες της Γαλλίας, έχουμε ήδη στη διάθεσή μας γεωλογικές αναλύσεις που αποδεικνύουν ότι δεν έχουμε μόνο θεωρητικές αναλογίες. Διότι όταν εξετάζουμε προσεχτικά το μεγάλο αντίκλινο στα βαθιά νερά των ορίων του Δέλτα του Νείλου, οι διαρροές αερίου μέσω των ρηγμάτων των κλασσικών ψαμμιτικών ιζημάτων του Μεσσηνίου είναι ιδιαίτερα ορατές, τουλάχιστον για αυτούς που θέλουν να τις δουν επιστημονικά. Οι υδρογονάνθρακες στην ελληνική ΑΟΖ είναι μια πραγματικότητα, απλώς ήρθε η ώρα να γίνει και η ελληνική ΑΟΖ μια πραγματικότητα για τον ελληνικό λαό. Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο τα άτομα που δεν βλέπουν τίποτα πέρα από τον ορίζοντα. Τα δεδομένα είναι εδώ. Τώρα πρέπει και η πολιτική απόφαση να είναι εδώ.

Έσοδα από Αναμενόμενα Κοιτάσματα Υδρογονανθράκων Ελληνικής ΑΟΖ και Ανταγωνισμός για την Προσέλκυση Ερευνητικών Επενδύσεων

Η μοιρασιά από τα μελλοντικά έσοδα των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων μεταξύ του ελληνικού κράτους και των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι μία διαπραγμάτευση που πρέπει να κερδηθεί πάση θυσία στη χώρα μας. Ως τεχνοκράτες και επιστήμονες δεν πιστεύουμε σε πολιτικά συνθήματα που λένε ότι τα παραπάνω έσοδα θα ξεπουληθούν οπωσδήποτε ή ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα που κατοικείται αποκλειστικά από ξεπουλημένους κατοίκους. Πιστεύουμε ότι στη χώρα μας έχουν απομείνει πάρα πολλοί, άξιοι και έντιμοι πολίτες που μπορούν πράγματι να βγάλουν την Ελλάδα από τον οικονομικό βούρκο αρκεί να τους αφήσουμε να το πραγματοποιήσουν. Aς αφήσουμε λοιπόν τα πολιτικάντικα κι ας κοιτάξουμε συστηματικά τα τεχνικά δεδομένα του τομέα των υδρογονανθράκων, για να αναλύσουμε ορθολογικά την κατάσταση και να πάρουμε τις πρέπουσες στρατηγικές αποφάσεις για το μέλλον της πατρίδας μας. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 η παγκόσμια έρευνα κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου διεξαγόταν μόνο από ένα μικρό αριθμό μεγάλων εταιρειών πετρελαίου. Στην ουσία ήταν σχεδόν ένα ολιγοπώλιο. Σήμερα περισσότερες από 300 εταιρείες πετρελαίου διεξάγουν έρευνες κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε περισσότερες από 150 χώρες. Τα πράγματα λοιπόν έχουν αλλάξει ριζικά και πρέπει να το έχουμε στο νου μας την ώρα της διαπραγμάτευσης, αλλιώς μπορούμε εύκολα να πέσουμε σε παγίδες. Η έρευνα για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου πραγματοποιείται βάσει συγκεκριμένων Συμβάσεων Μίσθωσης και Παραχώρησης δικαιωμάτων από την Κυβέρνηση προς τις πετρελαϊκές εταιρείες. Στην Ελλάδα, oι όροι και οι προϋποθέσεις των εν λόγω Συμβάσεων ορίζονται από το Νόμο 2289/1995 με την τροποποίηση 4001/2011 και εξειδικεύονται μέσω διαπραγματεύσεων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των περιοχών (χερσαία ή θαλάσσια, εύκολη ή δύσκολη γεωλογία). Έτσι μία σημαντική πτυχή των παραπάνω ρυθμίσεων αφορά το ύψος του μισθώματος και του αντίστοιχου φόρου εισοδήματος από τα οποία σε τελική ανάλυση καθορίζεται το συνολικό μερίδιο εσόδων του Δημοσίου (Government Take) και το αντίστοιχο μερίδιο εσόδων της εταιρείας (Company Take). Σε γενικές γραμμές το μερίδιο του κράτους (Government Take) από την αξιοποίηση των κοιτασμάτων ορίζεται ως το συνολικό μερίδιο της χώρας από τα κέρδη ή έσοδα των υδρογονανθράκων που δεν συνδέονται με την ανάκτηση του κόστους της επένδυσης. Ανάλογα λοιπόν με τα χαρακτηριστικά (θαλάσσιο βάθος, εύκολη ή δύσκολη γεωλογία) της παραχωρηθείσης θαλάσσιας περιοχής (οικοπέδου) καθορίζονται και όροι προκήρυξης διαγωνισμού προς υποβολή προσφορών εκ μέρους των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι όροι αυτοί είναι εκείνοι που κατά κύριο λόγο καθορίζουν των επιμερισμό των μελλοντικών εσόδων από τυχόν παραγωγή υδρογονανθράκων, δηλαδή όταν το κοίτασμα είναι εμπορεύσιμο βέβαια. Επειδή ο ανταγωνισμός στην προσέλκυση επενδύσεων σε παγκόσμια κλίμακα είναι πολύ μεγάλος υπάρχει ανάγκη ο επιμερισμός των εσόδων αυτών να είναι κι αυτός ανταγωνιστικός. Σε παγκόσμια κλίμακα το μέσο συνολικό μερίδιο εσόδων του Δημοσίου από εκμετάλλευση κοιτασμάτων είναι της τάξης του 64%. Μάλιστα τα μερίδια (Government Take) των περισσοτέρων κρατών βρίσκονται μεταξύ 40% και 84%.

Ως γνωστόν οι κυβερνήσεις ανταγωνίζονται στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων πετρελαϊκών εταιρειών, αλλά η διαφοροποίηση αυτή των όρων παραχώρησης δεν οφείλεται μόνο στον ανταγωνισμό, αλλά κυρίως στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά επενδυτικού κινδύνου που παρουσιάζει κάθε χώρα. Αυτός ο κίνδυνος υπολογίζεται με διάφορες παραμέτρους, μεταξύ των οποίων είναι κι η γεωλογική δυσκολία, αλλά όχι μόνο αφού υπάρχει και το θέμα της πολιτικής αστάθειας. Η διαφοροποίηση των όρων παραχώρησης εξαρτάται από τα γεωλογικά χαρακτηριστικά των χωρών και ιδιαιτέρως ορισμένων περιοχών, από το κόστος εντοπισμού και ανακάλυψης κοιτάσματος, το θαλάσσιο βάθος, το μέγεθος του κοιτάσματος και την αναμενόμενη ποσότητα και ποιότητα των υδρογονανθράκων. Πιο κάτω βλέπουμε την διαφοροποίηση που διαπιστώνεται σήμερα στα κρατικά μερίδια που έχουν σχέση με χώρες, όπως η Αίγυπτος, η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ανατολικό Τιμόρ. Να σημειώσουμε ότι η περίπτωση του Ανατολικού Τιμόρ είναι μία από αυτές που ταιριάζουν περισσότερο με την περίπτωση της Υπεράκτιας Νότιας Κρήτης.

Επειδή στην Ελλάδα οι μεγάλοi στόχοι αναμένεται να εντοπιστούν σε μεγάλα θαλάσσια βάθη μεταξύ 1.000 και 3.500 μέτρων θαλάσσιου βάθους, όπου το κόστος ανάπτυξης και παραγωγής θα είναι υψηλά παραθέτουμε πιο κάτω την εικόνα που θα μπορούσε να έχει μία τέτοια περίπτωση στον επιμερισμό των εσόδων ανά βαρέλι.

Ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας

Με τα στοιχεία του ΥΠΕΚΑ, γνωρίζουμε ότι στον τομέα των μεταλλείων, των λατομείων και βασικών μεταλλουργιών, απασχολούνται άμεσα στην Ελλάδα, περισσότερο από 20.000 άτομα, ενώ έμμεσα αυτή η δραστηριότητα απασχολεί άλλα 90.000 άτομα. Είναι λοιπόν ένας τομέας σημαντικός για την πατρίδα μας. Η ποιότητα και η ποσότητα του ορυκτού πλούτου επιτρέπουν μια δραστηριότητα κερδοφόρα. Αν συμπεριληφθούν οι κλάδοι τσιμεντοβιομηχανίας και σκυροδέματος, αυτός ο κύκλος αντιπροσωπεύει 2% με 3% του ΑΕΠ της Ελλάδας. Ο ορυκτός μας πλούτος ανήκει στους πιο σημαντικούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη χώρα μας παράγουμε βωξίτη, αλουμίνα, αλουμίνιο, νικέλιο, λευκόλιθο, καυστικό μαγνήσιο, μπεντονίτη, περλίτη, ελαφρόπετρα, αταπουλγίτη, χουντίτη και μάρμαρα. Σε παγκόσμια κλίμακα, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα παραγωγής του χουντίτη. Είναι η πρώτη χώρα παραγωγής του περλίτη. Είναι η δεύτερη χώρα παραγωγής της κίσσηρης και του μπετονίτη. Και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι η πρώτη στην εξαγωγή λευκόλιθου/μαγνησίτη.

Αν και προς το παρόν δεν παράγονται ακόμα μέταλλα υψηλής τεχνολογίας, όπως είναι το τιτάνιο, ο λευκόχρυσος, το λίθιο, το ρήνιο και το ταντάλιο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει αυτή η προοπτική για το μέλλον της πατρίδας μας. Αυτό το πλαίσιο είναι διαφορετικό από εκείνο των σπάνιων γαιών, διότι αυτές αν και είναι πολύτιμες, απαιτούν εξορύξεις χημικές και καταστροφικές σαν αυτές του χρυσού και κατά συνέπεια πρέπει να τις αποφύγουμε, όσο η τεχνολογία δεν έχει εξελιχθεί, για να μπορέσει η χρήση της να σέβεται το περιβάλλον μας. Είναι σημαντικό λοιπόν να επικεντρωθούμε στον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας που προσφέρει τώρα και στο άμεσο μέλλον δυνατότητες πρακτικές και αποτελεσματικές για τον ελληνικό λαό. Ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας είναι σημαντικός και πρέπει να τον διαχειριστούμε στρατηγικά για να έχουμε οφέλη εθνικά. Κατά συνέπεια το πρέπον είναι να ενσωματωθεί σ’ έναν γενικό στρατηγικό σχεδιασμό που σχετίζεται με το όραμα του Δημήτρη Μπάτση.

Υπολογισμοί αναμενόμενων αποθεμάτων Φυσικού Αερίου στην ελληνική ΑΟΖ Νότια της Κρήτης

Είναι γνωστό πλέον ότι η Νοτιοανατολική Μεσόγειος αναμένεται στο μέλλον να διαδραματίσει ένα σημαντικότατο ρόλο στην ασφάλεια του εφοδιασμού των υδρογονανθράκων των κρατών όλης της περιοχής αλλά βέβαια και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τελευταίο διάστημα σειρά δημοσιεύσεων αλλά και ανακοινώσεων στον διεθνή τύπο επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα τόσο σε αναμενόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων στην ελληνική ΑΟΖ και ειδικά στην περιοχή της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης όσο και σε αναμενόμενα έσοδα του Κράτους από τυχόν μελλοντική εκμετάλλευση των αποθεμάτων αυτών. Είναι γνωστό εξάλλου ότι τα διαθέσιμα επίσημα επιστημονικά στοιχεία της εν λόγω περιοχής είναι πολύ λίγα, ενώ αντίθετα οι ανεπίσημες σεισμικές καταγραφές που υπάρχουν διαθέσιμες στην διεθνή αγορά είναι άφθονες. Η απόκτηση τους είναι εξαιρετικά δαπανηρή και είναι σε γνώση μόνο ενός μικρού αριθμού πετρελαϊκών εταιρειών ειδικών σε θέματα έρευνας και εξόρυξης. Έλληνες επιστήμονες μαζί με τον A. Bruneton λαμβάνοντας υπ’ όψη δημοσιευμένα ήδη επιστημονικά δεδομένα και με την βοήθεια του Κέντρου Γεωλογικών Mελετών του Καναδά αλλά και με την βοήθεια στατιστικών δεδομένων του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίων προχώρησαν σε κατ’ αναλογίαν εκτιμήσεις πιθανών αποθεμάτων Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης. Οι εκτιμήσεις αυτές στηρίχθηκαν σε γεωλογικές ομοιότητες που παρουσιάζει η περιοχή Νότια της Κρήτης όπου έχουμε σύγκλιση τεκτονικών πλακών με αντίστοιχες ανά τον κόσμο περιοχές με παρόμοια γεωλογική ιστορία. Τέτοιες περιοχές που παρουσιάζουν σημαντικές γεωλογικές αναλογίες με την υπεράκτια Νότια Κρήτη βρίσκονται στην Καραϊβική (Νήσοι Barbados, Trinidad και Tobago), στην υπεράκτια Βόρεια Αυστραλία (Νήσος Τimor και Nήσοι Salomon) και βέβαια στον Κόλπο της Βεγγάλης (Νήσοι Andaman και Nicobar). Ορισμένες από τις παραπάνω περιοχές έχουν στο παρελθόν τύχει αξιολόγησης των αναμενόμενων των αποθεμάτων των υδρογονανθράκων τόσο από εταιρείες όσο και από Ινστιτούτα πετρελαίου. Τα δεδομένα των περιοχών αυτών επέτρεψαν μία κατ’ αναλογία στατιστική εκτίμηση των πιθανών αποθεμάτων Νότια της Κρήτης. Οι εκτιμήσεις αυτές ικανοποιούν τόσο τους πολύ αισιόδοξους όσο και τους εξαιρετικά απαισιόδοξους αναλυτές ανάλογα με το βαθμό αβεβαιότητας που προκύπτει από τους αναλογιστικούς υπολογισμούς των αποθεμάτων. Επί της ουσίας οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι με πιθανότητα μόλις 0,5% είναι δυνατόν η υπεράκτια περιοχή της Νότιας Κρήτης να μην έχει σχεδόν τίποτα ή πιο συγκεκριμένα μόλις 1 Δις βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου. Αυτό όμως παράλληλα δείχνει ότι η πιθανότητα ύπαρξης αποθεμάτων μεγαλύτερο από 1 Δις βαρέλια (ή ~160 Δις m3 φυσικού αερίου) είναι 99,5%. Αντίθετα η πιθανότητα να υπάρχουν περισσότερα από 20 Δις βαρέλια είναι 50%, πιθανότητα, η οποία μπορεί να θεωρηθεί εξαιρετικά υψηλή. Αναλυτικότερα μπορούμε να πούμε ότι οι πρώτες κατ’ αναλογίαν εκτιμήσεις των αποθεμάτων υδρογονανθράκων που μπορούν να αναμένονται μέσα στα 100.000 km2 της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης μη συμπεριλαμβανομένης της λεκάνης του Ηροδότου, είναι:

Πιστεύουμε ότι τα παραπάνω αποτελέσματα πρέπει να ενδιαφερθούμε να γίνουν κατανοητά από το ευρύ κοινό, εξηγώντας ότι στην διεθνή αγορά το Φυσικό Αέριο και το Πετρέλαιο δεν ταυτίζονται μόνο με την επιστήμη και την τεχνολογία αλλά επίσης και με παίγνια όπου υπάρχει τυχαιότητα. Να υπενθυμίσουμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η μέση πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος υδρογονανθράκων είναι μόλις 10%. Άρα τίποτε δεν είναι δεδομένο πριν ολοκληρωθεί η έρευνα με αντίστοιχες γεωτρήσεις αξιολόγησης των αποθεμάτων. Οι εκτιμήσεις πιθανών συγκεντρώσεων Φυσικού Αερίου στην υπεράκτια Νότια Κρήτη δείχνουν ότι η ύπαρξη κοιτασμάτων στην περιοχή αυτή εμφανίζεται να είναι εξαιρετικά πιθανή, αλλά λόγω έλλειψης ικανού αριθμού δημοσιευμένων επιστημονικών στοιχείων δεν κατέστη δυνατόν να εκτιμηθεί η ακριβής πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος. Αυτή την στιγμή όλες οι δυνατότητες είναι ανοικτές στην περιοχή αυτή. Να σημειώσουμε ότι στη Κύπρο η πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος το 1998 ήταν μόλις 2%-3% και σήμερα -πριν την ανακάλυψη του κοιτάσματος Αφροδίτη (~200 Δις m3 αναμενόμενα αποθέματα)- είχε φτάσει στο εντυπωσιακό επίπεδο του 70%. Ελπίζουμε ότι στην ελληνική ΑΟΖ στην περιοχή της υπεράκτιας Νότιας θα σταθούμε τελικά στο μέλλον αρκετά τυχεροί, ώστε αντί για 1 Δις ελάχιστα βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου (ελάχιστα αναμενόμενα) να ανακαλύψουμε τελικά τουλάχιστον τον αναμενόμενο μέσο όρο δηλαδή ~20 Δις ισοδύναμα βαρέλια (~3,2 Τρις m3 Φυσικού αερίου). Δυστυχώς τα δημοσιεύματα αυτά δεν συνοδεύτηκαν από εκτιμήσεις πιθανοτήτων ουσιαστικής ύπαρξης των αποθεμάτων αυτών. Είναι γνωστό ότι από επιστημονική άποψη η Έρευνα του πετρελαίου συνδέεται πάντα από αβεβαιότητα ύπαρξης στο υπέδαφος συγκεντρώσεων υδρογονανθράκων. Πιο συγκεκριμένα συγκριτικές αναλογικές εκτιμήσεις αποθεμάτων της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης οι οποίες οδήγησαν σε πιθανά ύψη αποθεμάτων υδρογονανθράκων που είναι δυνατόν να κυμαίνονται από 10 Δις βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου (boe, Φυσικό Αέριο και Πετρέλαιο) έως και 34 Δις βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου.

Υπολογισμός όγκου υδριτών στην ελληνική ΑΟΖ και γεωοικονομική σημασία

Ι. Υπολογισμός αποθεμάτων υδριτών.

Με βάση την εικόνα 1 αν θεωρήσουμε, σε πρώτη προσέγγιση βέβαια, ότι το μήκος της περιοχής των υδριτών είναι 1000km και το πλάτος τους, εντός της Ελληνικής ΑΟΖ, είναι 200km, τότε η επιφάνεια που καλύπτεται από τους υδρίτες είναι 200000 km2. Αν πάλι, με βάση την εικόνα 1, θεωρήσουμε ότι το μέσο πάχος των υδριτών είναι 150 μέτρα, τότε ο όγκος των υδριτών συν τις συμπαρομαρτούσες μάζες ιλύος είναι 30000km3. Τα 30000km3 ισοδυναμούν με 30x1012m3 ή 30 Τρισεκατομμύριο m3. Αυτός είναι ο όγκος του στερεοποιημένου μεθανίου, δηλαδή του υδρίτη, και της συμπαρομαρτούσας ιλύος. Ο καθαρός υδρίτης είναι το 1,1 % του όγκου, ήτοι 0.3 Τρισεκατομμύριο m3. Τα 0.3m3 υδρίτη x 167m3 φυσικού αερίου/ κυβικό μέτρο υδρίτη ισοδυναμούν με 50,1 Τρισεκατομμύριο m3 φυσικού αερίου. Αν γίνουν καλύτεροι υπολογισμοί όσον αφορά στο πάχος των υδριτών πάντα με βάση την εικόνα 1 αλλά και με νέες έρευνες, θα έχουμε ακριβέστερες εκτιμήσεις. Υπενθυμίζουμε ότι αυτοί οι υπολογισμοί αφορούν τους υδρίτες πάνω από τον πυθμένα της θάλασσας. Έχουμε όμως και υδρίτες κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Μόνο που εδώ χρειάζονται άλλοι υπολογισμοί.

ΙΙ. Οικονομικά οφέλη με βάση την ύπαρξη φυσικού αερίου.

Επειδή τα 1000 κυβικά πόδια αντιστοιχούν με 1Gj που εκτιμούμε ότι το 2030 θα έχει $10/ Gj η αξία του κοιτάσματος των υδριτών εκτιμάται ως εξής 50 Τρισεκατομμύριο m3 φυσικού αερίου x 35.315 κυβικά πόδια/ m3 φυσικού αερίου = 1765.75 Τρισεκατομμύριο Κυβικά πόδια x $10/1000 κυβικά πόδια =$17, 65 Τρισεκατομμύριο. Η Ελλάδα θα πάρει, κατά μέσο όρο, το 10% στα 100 χρόνια εκμετάλλευσης δηλαδή $1,765 Τρισεκατομμύριο στα 100 χρόνια. Εκτιμούμε ότι η φορολογία θα είναι για τα πρώτα 33 χρόνια 0%, για τα επόμενα 33 χρόνια 10% και τα τελευταία 33 χρόνια 20% διότι η διάρκεια ζωής του κοιτάσματος είναι 100 χρόνια. Μία χοντρική εκτίμηση είναι ότι κάθε χρόνο θα εξάγουμε 500 Δισεκατομμύρια m3 φυσικού αερίου κυρίως στην Ευρώπη. Αν εξάγουμε λιγότερα τότε η διάρκεια της εκμετάλλευσης θα είναι μεγαλύτερη με περισσότερα οφέλη για την ελληνική οικονομία. Βεβαίως θα χρειαστεί να κατασκευαστούν τουλάχιστον 6 αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου από Κρήτη προς την Ευρώπη, χωρίς να συνεκτιμήσουμε ότι θα χρειαστούν άλλοι τόσοι για να μεταφερθεί το σχιστολιθικό φυσικό αέριο του Ισραήλ προς την Ευρώπη. Άρα πέραν της οικονομικής ευμάρειας που αποκτά η Ελλάδα αποκτούμε και τρομακτικά μεγάλη γεωπολιτική δύναμη για τα επόμενα 100-130 χρόνια εξ’ αιτίας της εκμετάλλευσης των υδριτών. Για να γίνουν όμως όλα, χρειάζεται να κάνουμε το πρώτο βήμα διότι ο μεγάλος δρόμος αρχίζει με αυτό. Και αυτό το πρώτο βήμα αρχίζει με τη θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ. Για να συνεχίσουμε εντατικά με σεισμικές έρευνες στην ΑΟΖ μας.

Πηγή - Αντώνης Φώσκολος, Νίκος Λυγερός

Βεβαιωμένα και πιθανά συμβατικά και μη, αποθέματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο

Η θέσπιση της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης δεν είναι μόνο σημαντική για το παρόν αλλά και για το μέλλον. Και ο λόγος είναι απλός. Προς το παρόν, όπως έχει η τεχνολογία σε εμπορικό επίπεδο τουλάχιστον, δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε στην Ανατολική Μεσόγειο παρά μόνο τα συμβατικά αποθέματα. Ενώ ξέρουμε ήδη ότι για το φυσικό αέριο υπάρχει και σε σχιστολιθική μορφή, αλλά και με τους υδρίτες. Σε κάθε περίπτωση, όλες αυτές οι κατηγορίες ανήκουν στους υδρογονάνθρακες, πράγμα το οποίο σημαίνει σε πρακτικό επίπεδο, ότι είναι το ίδιο πλαίσιο και για το προεδρικό διάταγμα του 2012 και για το θέμα της ΑΟΖ, αφού υπάρχουν σε υποθαλάσσιους χώρους. Πρέπει λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε αυτό το γεγονός, για να καταλάβουμε πόσο θεμελιακή είναι η θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ και βέβαια μετά οι οριοθετήσεις. Για να εκφραστούμε πιο ξεκάθαρα αρκεί να συγκρίνουμε τα αποθέματα των συμβατικών και των μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Σε αυτή τη φάση όταν βλέπουμε το διαφορικό ακόμα και στις εκτιμήσεις δείχνει ήδη την πορεία της έρευνας στον τομέα αυτό. 

Κι ενώ μερικοί δικοί μας αναρωτιούνται ακόμα για τα οφέλη της ΑΟΖ, η Ανθρωπότητα εξετάζει την εξέλιξη σε βάθος χρόνου και γι’ αυτό το λόγο θεωρούμε ότι είναι τόσο σημαντικό το πλαίσιο της ελληνικής ΑΟΖ. Διότι οι εκτιμήσεις μας είναι ότι η αξιοποίηση των υδριτών που βρίσκονται αποκλειστικά στην ελληνική ΑΟΖ θα μας προσφέρει στα 100 χρόνια περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Για να γίνουμε πιο πρακτικοί ακόμα, αυτό το πεδίο δράσης θα προσφέρει θέσεις εργασίας σε 450.00 άτομα στον πρωτογενή τομέα και σε τουλάχιστον 800.00 άτομα στον δευτερογενή τομέα. Αν σκεφτούμε ότι αυτά τα δεδομένα θα είναι η μεθεπόμενη πραγματικότητα που θα αρχίσει το 2030 για να κρατήσει έως το 2150, αντιλαμβανόμαστε ότι το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι ούτε μία μόδα ούτε μια φοβία, λόγω άγνοιας, αλλά μια μοναδική διαδικασία για την πατρίδα μας και το λαό μας. Προς το παρόν ας επικεντρωθούμε στα συμβατικά αποθέματα για ν’ αλλάξουμε και την τωρινή μας κατάσταση που χρειάζεται άμεσες τομές και καινοτομίες, αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε τα μη συμβατικά, διότι η έρευνα τα εξετάζει ήδη από τώρα. Το πλαίσιο της ΑΟΖ που δημιουργεί μια πρωτάκουστη αναλογία μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου και Αρκτικής δεν είναι μια μικροπολιτική προσέγγιση, αλλά μια απόδειξη της ύπαρξης της έννοιας της μακροπολιτικής που τόσο λείπει στον τόπο μας. Με την ελληνική ΑΟΖ δεν βοηθούμε μόνο την τωρινή κατάσταση, βρίσκοντας το δρόμο της εξόδου από την οικονομική κρίση, αλλά προετοιμάζουμε σοβαρά και στρατηγικά το μέλλον των απογόνων μας και αυτό για πολλές γενιές. Κι αν εμείς δεν το ζήσουμε λόγω της προχωρημένης μας ηλικίας, θέλουμε να το μάθει ο λαός που, όπως έλεγαν οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι, δεν έχει άσπρα μαλλιά, γιατί ήταν πολύ νέοι γι’ αυτούς.

Πηγή - Αντώνης Φώσκολος, Νίκος Λυγερός

Σπάνιες Γαίες και εφαρμογές

Για το Λανθάνιο:
- Για την αποθήκευση υδρογόνου το κράμα LaNi5 σε μορφή αφρού, απορροφά 400 φορές τον όγκο τους.

- Για καταλύτη κινητήρα βενζίνης, το La Pb Mn O3 εφαρμοσμένο στο οξείδιο του Λανθανίου είναι πιο οικονομικό από το λευκόχρυσο και το παλλάδιο που χρησιμοποιούνται τώρα.


Για το Δημήτριο:
- Για την εξάτμιση αυτοκινήτου, χρησιμοποιείται για να μειώσει τις τοξικές εκπομπές των Diesel.


Για το Πρασεοδύμιο:
- Στοιχείο καταλύτη στη βιομηχανία του πετρελαίου.
- Για μαγνητικό πεδίο, σε κράμα με το κοβάλτιο και σε αντικατάσταση του σαμαρίου.


Για το Νεοδύμιο:
- Για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις γεννήτριες μερικών υβριδικών οχημάτων.
- Στοιχείο καταλύτη σε βιομηχανία του πετρελαίου.


Για το Προμήθιο:
- Για το διάστημα, υπάρχουν μελέτες για τη χρήση ως πηγή θερμότητας και ηλεκτρισμού.


Για το Σαμάριο:
- Για μαγνητικό πεδίο, σε κράμα με το κοβάλτιο.
- Για την ηλεκτρονική, χρησιμεύει σε κεραμικούς πυκνωτές.
- Για πυρηνικούς αντιδραστήρες, απορροφά αποτελεσματικά τα νετρόνια.


Για το Ευρώπιο:
- Για πυρηνικά υποβρύχια, χρήσιμο στις μπάρες ελέγχου.


Για το Γαδολίνιο:
- Για τα κράματα με ατσάλι και χρώμιο για βελτίωση της σκληρότητας.
- Για τα λέιζερ και είναι σε μελέτες λέιζερ με ακτίνες Χ.
- Για υπεραγώγιμα κράματα.
- Για πυρηνικούς αντιδραστήρες, ως απορροφητής νετρονίων.


Για το Τέρβιο:
- Για τις οθόνες με ακτίνες Χ, είναι ένα από τα καλύτερα στοιχεία.
- Για την κυψέλη καυσίμου, λειτουργεί ως σταθεροποιητής.


Για το Δυσπρόσιο:
- Για την αεροναυτική, το βάζουμε σε κράματα.
- Για μαγνητικό πεδίο, σε κράμα.
- Προστασία ενάντια στις ακτίνες Χ.
- Για τους μαγνητο-οπτικούς δίσκους, υλικό εγγραφής.


Για το Όλμιο:
- Για υπεραγώγιμα κράματα.
- Για μαγνητικό πεδίο.
- Για λέιζερ.


Για το Έρβιο:
- Για την πυρηνική ιατρική.
- Κράματα με βανάδιο.
- Για πυρηνικούς αντιδραστήρες.
- Ιατρικά λέιζερ.


Για το Θούλιο:
- Ελάχιστες εφαρμογές λόγω κόστους.


Για το Υτέρβιο:
- Για κράμα με ατσάλι.
- Για κρυστάλλους για λέιζερ.
- Υπεραγωγός σε κράμα.


Για το Λουτέτσιο:
- Σπάνιες εφαρμογές λόγω κόστους.


Πηγή -- Νίκος Λυγερός

Σπάνιες Γαίες, χαρακτηριστικά και δεδομένα

Οι σπάνιες γαίες είναι χημικά στοιχεία και πιο συγκεκριμένα μέταλλα. Ετυμολογικά, έχουν αυτήν την ονομασία λόγω της σπανιότητάς τους και των οξειδίων τους που έχουν μια γαιώδη μορφή. Απαρτίζονται από τα ακόλουθα στοιχεία:

• Το Λανθάνιο (La, ατομικός αριθμός 57, ατομικό βάρος 138,9), τα πιο περιεκτικά ορυκτά είναι ο μοναζίτης (Ce, La, Th, Nd, Y) PO4 και ο μπαστναζίτης (Ce, La, Y) CO3 F.

• Το Δημήτριο ( Ce, ατομικός αριθμός 58, ατομικό βάρος 140,1), τα κυριότερα ορυκτά του είναι ο αγαρδίτης, ο αλλανίτης, ο μοναζίτης, ο μπαστναζίτης, ο ραβδοφανής και ο συγχυσίτης.

• Το Πρασεοδύμιο (Pr, ατομικός αριθμός 59, ατομικό βάρος 140,9) βρίσκεται στα άλατα του διδύμιου.

• Το Νεοδύμιο ( Nd, ατομικός αριθμός 60, ατομικό βάρος 144,2) βρίσκεται σε μορφή αλάτων.

• Το Προμήθιο (Pm, ατομικός αριθμός 61, ατομικό βάρος 145) εκπέμπει σωμάτια βήτα, βρίσκεται σε μορφή αλάτων που είναι φωτεινά λόγω ραδιενέργειας.

• Το Σαμάριο (Sm, ατομικός αριθμός 62, ατομικό βάρος 150,4) τα ορυκτά του είναι ο μοναζίτης και ο σαμαρσκίτης.

• Το Ευρώπιο (Eu, ατομικός αριθμός 63, ατομικό βάρος 151,9) είναι το πιο αντιδραστικό από αυτά τα στοιχεία κι αν το βάλουμε σε θερμοκρασία 1,8 Κ με πίεση 80GPa τότε γίνεται υπεραγωγός.

• Το Γαδολίνιο (Gd , ατομικός αριθμός 64, ατομικό βάρος157,2) βρίσκεται στο ορυκτό γαδολινίτης.

• Το Τέρβιο (Τb, ατομικός αριθμός 65, ατομικό βάρος 158,9) βρίσκεται στους ορυκτούς γαδολινίτη και μοναζίτη.

• Το Δυσπρόσιο (Dy, ατομικός αριθμός 66, ατομικό βάρος 162,5) βρίσκεται στον ορυκτό μοναζίτη.

• Το Όλμιο (Ho, ατομικός ααριθμός 67, ατομικό βάρος 164,9) βρίσκεται στους ορυκτούς γαδολινίτη και μοναζίτη.

• Το Έρβιο (Er, ατομικός αριθμός 68, ατομικό βάρος 167,2) βρίσκεται στον ορυκτό γαδολινίτη.

• Το Θούλιο (Tm, ατομικός αριθμός 69, ατομικό βάρος 168,9) βρίσκεται στον ορυκτό μοναζίτη και είναι το πιο σπάνιο από αυτά τα στοιχεία.

• Το Υττέρβιο (Yb, ατομικός αριθμός 70, ατομικό βάρος 173) βρίσκεται στον ορυκτό μοναζίτη.

• Το Λουτήτιο (Lu, ατομικός αριθμός 71, ατομικό βάρος 174,9) βρίσκεται στον ορυκτό μοναζίτη.

Ιστορικά πρέπει να προσθέσουμε στις σπάνιες γαίες το Σκάνδιο (Sc) και το Ύττριο (Y). Μερικές από τις σπάνιες γαίες δεν είναι τόσο σπάνιες, παραδείγματος χάρη το Δημήτριο ( Ce) είναι τόσο άφθονο όσο είναι ο χαλκός. Οι σπάνιες γαίες ανήκουν στα στρατηγικά μέταλλα. Η κατανομή τους πάνω στο φλοιό της γης είναι ιδιαίτερα ανισσόροπη. Καθώς είναι χρήσιμα σε τομείς της υψηλής τεχνολογίας που έχουν μια στρατηγική διάσταση, οι στατιστικές είναι σπάνιες και αποτελούνται πιο πολύ από δηλώσεις παρά έγκυρες πηγές. Πάντως το πιο σημαντικό είναι ότι έχουν βρεθεί και σε υποθαλάσσιο χώρο, πράγμα το οποίο σχετίζεται άμεσα με τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες.

Πηγή -- Νίκος Λυγερός

Από τη Ζώνη Παξών στην ΑΟΖ του Καστελλόριζου

Όταν δεν έχουμε πρόσβαση σε επιστήμονες του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, το κοινό στοιχείο που υπάρχει μεταξύ Παξών και Καστελλόριζου δεν φαίνεται άμεσα. Βέβαια, η αγορά του Φύλλου Καστελλόριζου εξηγεί πολλές λεπτομέρειες που είναι στρατηγικά σημαντικές και για το θέμα της υφαλοκρηπίδας αλλά βέβαια και για το θέμα της ΑΟΖ που μας αφορά άμεσα. Ας αρχίσουμε πρώτα με μια αναφορά περί αποθέσεων καρστικών εγκοίλων (Α.Desiο 1931)

«Το Καστελλόριζο είναι διάσπαρτο από καρστικά έγκοιλα, δολίνες, ουβάλες, κλειστές κοιλάδες καθώς και από πλήθος υποθαλάσσιες σπηλιές. Μικρές δολίνες παρατηρούμε και στις νησίδες Ρω και Στρογγύλη. […] Η μορφολογία του Καστελλόριζου και των νησίδων του εμφανίζει χαρακτηριστικά πανεπιπέδου. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι το μεγαλύτερο μέρος των καρστικών μορφών δημιουργήθηκε όταν το Καστελλόριζο και οι νησίδες του ήταν ενωμένα με την περιοχή της Λυκίας»

Με άλλα λόγια, η υφαλοκρηπίδα ως πρόβλημα λύνεται μέσω γεωλογίας, αφού το σύμπλεγμα Καστελλόριζου προέρχεται από τη θάλασσα δηλαδή από τον ελληνικό χώρο και όχι από την ξηρά, δηλαδή την γειτονιά, όπως λένε μερικοί… Επιπλέον, αν διαβάσουμε την αναφορά του Marine Geology 1984 βρίσκουμε το εξής περί Ζώνης Παξών.

«Πρόκειται για μια ανθρακική, νηριτική σειρά από το Σενώνιο μέχρι πιθανώς και το μέσο Μειόκαινο που είναι συνέχεια του αυτόχθονου Bay Daglari των ακτών της Λυκίας.»

Υπάρχει, λοιπόν, μια γεωλογική συνέχεια που ενώνει τους Παξούς κοντά στην Κέρκυρα, κατεβαίνει στο Ιόνιο, περνά κάτω από Κρήτη, ανεβαίνει γύρω από τα Δωδεκάνησα για να καταλήξει στο σύμπλεγμα Καστελλόριζου. Αυτό δεν είναι μόνο ένα τεχνικό επιχείρημα, αλλά μια γεωλογική πραγματικότητα που ενώνει τα ακριτικά νησιά της Ελλάδας, τα οποία όπως βρίσκονται στην περιφέρειά της προσφέρουν στην πατρίδα μας τις μεγαλύτερες γενικευμένες κυψέλες Voronoi για τον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ. Δεν υπάρχει κανένας λόγος πια να κρύβονται αυτά τα γεωλογικά δεδομένα, διότι ενισχύουν όλες τις στρατηγικές μας προσπάθειες και προσφέρουν ένα ενιαίο πλαίσιο για την οριοθέτηση και όχι μόνο για την θέσπιση. Αφού υπάρχει πολιτική βούληση πρέπει να την υποστηρίξουμε επιστημονικά με όλους τους τομείς που διαπρέπουν οι Έλληνες ερευνητές δίχως δισταγμούς, επιφυλάξεις και βέβαια φοβικά σύνδρομα.

Πηγή -- Νίκος Λυγερός

Οι απαιτήσεις της ΑΟΖ

Οι απαιτήσεις της ΑΟΖ είναι πολλαπλές και βέβαια δεν είναι αποκλειστικά πολιτικές. Η πολιτική πρέπει να έχει ένα υπόβαθρο, για να μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση ορθολογικά και να πάρει μετά την αποτελεσματική απόφαση. Τώρα που το θέμα της ΑΟΖ έχει γίνει πλέον ένα όραμα, θα ήταν καλό να το ενισχύσουμε και με τις γεωλογικές μας γνώσεις. Υπάρχουν επιστήμονες σαν τον Αντώνη Φώσκολο που παλεύουν εδώ και δεκαετίες, για να αναδείξουν μεθοδολογικά την αξία του ελληνικού υπεδάφους, οι ίδιοι έχουν αποδείξει τη σημασία της έννοιας του λασποηφαίστειου στο πλαίσιο των ερευνών για πετρέλαιο. Μελετούν γεωλογικούς χάρτες που αποτελούν από μόνοι τους, όχι μόνο ενδείξεις, αλλά πιστοποιητικά της ορθότητας των εκτιμήσεων περί πετρελαίου και φυσικού αερίου στο χώρο της ελληνικής ΑΟΖ. Έτσι ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ακολουθήσαμε πρωτοπόρους στο Δίκαιο της Θάλασσας, στη γεωπολιτική, στα ενεργειακά πρέπει τώρα να ακούσουμε και τους γεωλόγους, διότι το επιστημονικό τους πλαίσιο είναι απόλυτα απαραίτητο για την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου χώρου. Μετά τη θέσπιση της ΑΟΖ, τις πρώτες οριοθετήσεις, θα είναι ουσιαστική η συμβολή τους. Οι έρευνες επίσημες ή όχι, όσον αφορά στα σεισμικά δεδομένα υπάρχουν και θα εμφανιστούν σύντομα, πρέπει όμως να εμπεριέχουν και τον καθαρά γεωλογικό παράγοντα. Δεν είναι δυνατόν να μην ενεργοποιήσουμε το γεωλογικό μας δυναμικό. Θέλουμε δεν θέλουμε, η ΑΟΖ έχει απαιτήσεις στη φυσική, στη θερμοδυναμική, στη χημεία, στην πετροχημεία, στη σεισμολογία και βέβαια στη γεωλογία. Η μαθηματική ανάλυση των δεδομένων της ΑΟΖ δεν επαρκεί αν δεν εμπλουτισθεί από αυτά τα επιστημονικά πεδία, τα οποία δεν θεωρούνται και τόσο σημαντικά στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας. Ενώ υπάρχουν αξιόλογοι ερευνητές και φοιτητές σε αυτούς τους τομείς που πρέπει να αξιοποιήσει η πατρίδα μας, για να μπορέσει η ΑΟΖ να προσφέρει όλες τις δυνατότητές της στον ελληνισμό, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα. Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει χρήση και αυτών των γνώσεων, αν θέλει η ΑΟΖ να μην παραμείνει ένα τεχνοκρατικό παίγνιο. Υπάρχει το πλαίσιο, το πεδίο, το πεδίο δράσης και το πεδίο μάχης. Έχουμε ανάγκη από όλα αυτά τα επίπεδα, για να είμαστε αποτελεσματικοί και στρατηγικοί παίκτες. Δεν είναι ανάγκη να περιμένουμε την ευκαιρία, ούτε να την χάσουμε, πρέπει να την δημιουργήσουμε, αν θέλουμε πράγματι να βοηθήσουμε την πατρίδα μας. Το πρέπον, λοιπόν, είναι να προετοιμάσουμε και τους νέους με αυτές τις νέες απαιτήσεις, για να σταματήσει η αναμονή και να περάσουμε στην επιστημονική ετοιμότητα που θα ενισχύσει και τις πολιτικές μας αποφάσεις. Διότι ένα μέτωπο είναι ισχυρό, μόνο όταν έχει εγκέφαλο πίσω του. Αλλιώς είναι επιφάνεια, δίχως βάθος.

Πηγή -- Νίκος Λυγερός

Ελληνικό Χρέος - Οικονομική Κρίση. Υδρογονάνθρακες και έξοδος από την κρίση

Μπορούμε να παράγουμε, έχουμε πλούτο, έχουμε υπέδαφος εκμεταλλεύσιμο ;

Αντώνης Φώσκολος ομότιμος καθηγητης στο Πολυτεχνείο Κρητης, ομότιμος ερευνητης στην γεωλογικη υπηρεσια του Καναδά - στο κανάλι ''ΚΡΗΤΗ TV".

Βιογραφικό σημείωμα του Αντώνη Φώσκολου

Ph. Ο. Dept. in Soil Science, Univ. of California, Berkeley,Califomia, U.S.A . Μέσος όρος βαθμολογίας 3,88/4,00. M.Sc. Dept. in Soil Science, Univ. of California, Berkeley,California,U.S.A. Πτuχιο, Γεωπονοδασολογ ικής Σχολής , τμήμα Γεωπονίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Ομότιμος Επιστημονικος Ερευνητή της καναδικήςΚυβέρνησης με έδρα την Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά (Ινστιτούτο της Ιζηματογενούς Γεωλογίας και Πετρελαίου) στο Κάλγκαρυ, Αλμπέρτα, Καναδά. Ομότιμος καθηγητής, τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείο Κρήτης , Χανιά, Κρήτη.

Καθηγητής, τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Πολυτεχνείο Κρήτης.

Δ/ντής τού εργαστηρίου Ορυκτολογίας και Ανοργάνου Γεωχημείας τού Ινστιτούτου Ιζηματογενούς Γεωλογίας και Πετρελαίου της Γεωλογικής Υπηρεσίας τού Καναδά.

Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Α Αντιπρόεδρος και Αντιπρόεδρος Ακαδημαικών Υποθέσεων του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Πρόεδρος του τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων και μέλος της Συγκλήτου.

Σύμβουλος (Consultant) στό Ινστιτούτο Ιζηματογ. Γεωλογίας καί Πετρελαίου τής Γεωλογικής Υπηρεσίας τού Καναδά.

Σύμβουλος (Consultant) του O.H.E..(United Nations

Deνelopment Program,U.N.D.P) σέ θέματα ενεργειακών ορυκτών πόρων.

Συμβασιούχος καθηγητής (Adjunct Professor) ,Dept. of Geography and Archaeology, Uniν. of Calgary, Calgary, Alberta,Canada.

Γεωπόνος/Εδαφολόγος στην Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων του Υπουργείου Γεωργίας Οpγανισμός Κωπαίδος.

Η ερευνητική δραστηριότητα σuνοψίζεταί α) με περισσότερες απο 55 δημοσιεύσεις σέ επιστημονικά περιοδικά και 243 citations indices (μέχρι το 1995) β) 14 επιστημονικές εκθέσεις απο συμμετοχές σέ αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα εντός καί εκτός Ελλάδος ( Καναδά, ΕΛΠΕ ( ΔΕΠ-ΕΚΥ) ΔΕΗ, ΓΓΕΤ, ΟΗΕ-ΙΓΜΕ και ΤΓΜΕ) και γ) 29 διαλλξεις σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία.

Αντώνης Φώσκολος: υδρογονάνθρακες στην ΑΟΖ Ελλάδας.